Čime se bavi citologija ?
Klinička citologija je interdisciplinarna dijagnostička
struka medicine koja objedinjuje kliniku, laboratorijsku obradu, analizu
i završno mišljenje specijaliste citologa, odnosno na temelju mikroskopske
analize stanica različitih bioloških uzoraka prepoznaje fiziološka
stanja,otkriva i dijagnosticira benigne,premaligne i maligne patološke
procese.
Kao specifična grana dijagnostike danas je nezaobilazna
i nezamjenjiva u detekciji i ranoj dijagnozi premalignih i malignih bolesti.U ginekologiji,
citologija kao metoda sekundarne prevencije je vezana za izradu
citoloških VCE razmaza (PAPA-test), otkrivanjem predkliničkog karcinoma
i njegovih predstadija te ima javno zdravstveni značaj s prednošću
u odnosu na srodne dijagnostičke postupke, jer pruža brzu orijentaciju
i sigurnu dijagnozu,pri čemu štedi i vrijeme i novac.Primjenom dodatnih
tehnologija kao staniènih biljega, kompjutorske analize slike, molekulskih
i citogenetskih tehnologija na samim citološkim razmazima postaje
važan faktor u dijagnozi, subtipizaciji i prognozi malignih tumora.
- Citologija je najčešće neinvazivna metoda, to je
u prvom redu eksfolijativna citologija koja analizira spontano odbaèene
stanice, a pregled uključuje vaginalne briseve, ispljuvak, iscjedak
iz dojke, likvor, urin, tjelesne izljeve (pleuralni,ascites,perikardialni
itd).
- Druga citološka metoda je abrazivna citologija
koja uključuje brushing ili struganje i to najčešće gastrointestinalnog
,respiratornog, urinarnog trakta, cervikalnog kanala, te ostalih promjena
na tijelu dostupnih ovoj tehnici.
- Treča citološka metoda uzimanja stanica je aspiracijska
pomoću tanke igla (štitnjača, dojka, limfni čvorovi, prostata, jetra, gušterača, pluća
itd).
Jedna od primjena kliničke citologije je i intraoperativna
citodijagnostika.U svrhu ranog otkrivanja premalignih i malignih
bolesti koristi se metoda probira ili skrininga.Najstarija i najraširenija
metoda probira raka vrata maternice je citološki pregled poznat
kao Papa-test po svom tvorcu Georgu Nicolasu Papanicolaou (1883-1962).To
je dijagnostički postupak pri kojem se s površine vrata maternice
uzima uzorak stanica,koji se potom razmaže na predmetno stakalce,oboji
i analizira pod mikroskopom. Kvalitetnom edukacijom citologa i citotehnologa
to je danas postao jedan od najefektivnijih testova probira nakon
èega se test probira proširio i na ostale grane citologije.
Sam postupak citodijagnostike obavlja tim, kojeg
čine liječnik specijalist citolog i citotehnolog. |
